སློབ་གྲྭའི་མཚམས་སྦྱོར།
རྩེ་ཁོག་ནི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྨ་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་རྫོང་བཞིའི་ཡ་གྱལ་གཅིག་ཡིན་ལ། འབྲོག་ལས་རྐྱང་རྐྱང་གི་རྫོང་གཅིག་ཡིན།
འུ་ཅག་གི་སློབ་གྲྭ་འདི་ནི་རྩེ་ཁོག་རྫོང་མཁར་དུ་ཆགས་ཡོད་ཅིང་། སློབ་གྲྭ་འདིའི་མིང་ལ་སྔོན་ཆད་རྩེ་ཁོག་རྫོང་དམའ་རིམ་སློབ་འབྲིང་ཟེར། སྔོན་ཆད་སློབ་གྲྭ་འདིའི་ནང་དུ་དམའ་འབྲིང་རིམ་པའི་འཛིན་གྲྭའང་བཙུགས་ཡོད། ད་ལྟ་འུ་ཅག་གི་སློབ་གྲྭའི་མིང་ལ་རྩེ་ཁོག་རྫོང་མཁར་ཞོལ་བཅའ་སྡོད་ཆ་ཚང་སློབ་ཆུང་ཟེར།
སློབ་གྲྭ་འདིའི་ནང་དུ་ད་ལྟ་ཁྱོན་བསྡོམས་འཛིན་གྲྭ་ཞེ་གཉིས་ཡོད། དེའི་ནང་བྱིས་སྐྱོང་གླིང་ལ་འཛིན་གྲྭ་གསུམ་དང་སློབ་མ་158། རྒྱ་ཡིག་འཛིན་གྲྭ་ལ་འཛིན་གྲྭ་དྲུག་སྟེ་སློབ་རིམ་རེ་རེར་འཛིན་གྲྭ་རེ་ཡོད་ལ་སློབ་མ་ཁྱོན་བསྡོམས108། དེའི་ནང་གི་སློབ་གྲོགས་མང་ཆེ་བ་རྒྱ་རིགས་དང་ཧེ་རིགས་ཡིན། བོད་ཀྱང་འགའ་རེ་ཡོད། སློབ་གྲྭར་ཁྱོན་སློབ་མ་1776ལྷག་ཡོད། བོད་ཡིག་འཛིན་གྲྭ་ལ་འཛིན་གྲྭ་33ཡོད། བོད་ཡིག་འཛིན་གྲྭ་ནི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་པོ་སྤྱོད་ཀྱིན་ཡོད། ད་སྔ་རྩེ་ཁོག་རྫོང་གི་ཆེས་ཆེ་བའི་སློབ་ཆུང་ཡིན་པ་མ་ཟད། རྨ་ལྷོ་ཁུལ་ནས་ཀྱང་ཆེ་ཤོས་སུ་གཏོགས། སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྤུས་ཚད་ཀྱི་ཆ་ནས་ཀྱང་མདུན་གྲས་སུ་ཐོན་ཡོད།
སློབ་གྲྭ་འདིར་ཆེད་གཉེར་དགེ་རྒན་79ཡོད། ཚབ་ཁྲིད་དགེ་རྒན་དང་བྱིས་སྐྱོང་དགེ་རྒན་31ཡོད། དགེ་བཟོ་བ་ཁྱོན་བསྡོམས153 དགེ་རྒན་གཙོ་བོ་རྩེ་ཁོག་ས་ཁུལ་དང་། རེབ་གོང་། མཚོ་ཤར། གཙན་ཚ། མཚོ་ལྷོ། སོགས་ནས་རྒྱུགས་འཕྲོད་གདན་ཞུའི་ལམ་ལུགས་བརྒྱུད་ནས་འོང་པ་ཡིན་པས་དགེ་རྒན་གྱི་དཔུང་སྡེ་སྲ་ཞིང་བརྟན་ལ་སྤུས་ཚད་ལེགས་པས་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་ཚད་གཞིར་སླེབས་ཡོད།།
སློབ་ཁྲིད་བྱ་བའི་དོ་དམ་བྱེད་ཕྱོགས་གཙོ་བོ་སློབ་རིམ་ཚན་ཁག་ལྟར་བགོས་ནས་སློབ་གྲྭའི་བྱ་བ་ཆེ་མ་ཆུང་གསུམ་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་དེ། ཚན་ཁག་དྲུག་སྟེ་སློབ་རིམ་དང་པོ་ནས་དྲུག་པའི་བར་བགོས་ཡོད། ཚན་གཙོ་དྲུག་དང་ཚན་གཙོ་གཞོན་པ་དྲུག་ཡོད། ཚན་ཁག་ལས་ཤག་དྲུག་ཡོད། སློབ་ཁྲིད་དང་སྒྲིག་ལམ། གཙང་དག་སོགས་ཡོད་ཚད་སློབ་རིམ་ཚན་གཙོའི་བཀོད་འདོམས་འོག་ལེགས་འགྲུབ་འབྱུང་གིན་ཡོད། སློབ་སྟོན་ཁང་གི་ལྟ་སྐུལ་དང་མཛུབ་སྟོན་འོག་བྱ་འགུལ་དང་གནང་ཞུའི་ལམ་ལུགས་སོགས་བྱ་བ་ཆེ་མ་ཆུང་ཡོད་ཚད་ཚན་གཙོས་འགན་གཅིག་ལྕོགས་ཀྱིས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཟླ་ལྟར་འཆར་གཞི་བཟོས་ནས་ཟླ་རེར་སྤྱི་སྟོན་སྤུས་ལེགས་སློབ་ཁྲིད་གཅིག་རེ་དང་། བྱ་འགུལ་ཉུང་མཐའ་གཅིག་རེ། ཀུན་སྤྱོད་སློབ་གསོའི་ཚོགས་འདུ་གཅིག་རེ་སོགས་འཚོགས་བཞིན་ཡོད།
འུ་ཅག་གི་སློབ་གྲྭ་འདིའི་སློབ་གསོའི་ཁ་ཕྱོགས་ཡིན་ན་དེང་རབས་སློབ་གསོའི་དགོངས་དོན་གཞིར་བཟུང་ནས་འབྲས་ལེགས་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་རྣམ་པ་སྤྱད་པ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། སློབ་མ་སྲོག་ཤིང་། སློབ་མར་གཙིགས་མཐོང་། སློབ་མར་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་རྩ་དོན་ལྟར་མི་གཞི་ལེགས་པའི་སློབ་མ་ནུས་པ་ཅན་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་བཞིན་ཡོད། གཅིག་ནས་སློབ་ཁང་གི་སྐྱེད་སྲིང་སྟེ་སློབ་ཁྲིད་བརྒྱུད་ནས་སློབ་མ་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་པ་དང་། གཉིས་ནས་སྤྲོ་སྣང་ཚན་ཆུང་དང་ཐུན་མཚམས་རྩལ་སྦྱང་། ནུས་རྩལ་ཁང་སོ་སོའི་བརྒྱུད་ནས་སློབ་མ་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་བཞིན་ཡོད། གསུམ་ནས་བྱ་འགུལ་སྣ་ཚོགས་བརྒྱུད་ནས་སློབ་མའི་ནུས་པ་མང་པོ་ཞིག་སྔོག་འདོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
སློབ་ཁང་གི་སློབ་ཁྲིད་ནི་ངེས་པར་དུ་ཁྲིད་ཡིག་དགོས་པའི་རྨང་གཞིའི་སྟེང་སློབ་ཁྲིད་མང་ཆེ་བར་སྨྱན་ཁྲིད་བཟོ་བ་དང་འཛིན་གྲྭའི་གློག་རྡུལ་སྒོ་སམ་བཀོལ་དགོས་པ་དང་། རང་འགུལ་རང་རྟོགས་ཀྱིས་ཤེས་སུ་འཇུག་པ་དང་སྟབས་བདེའི་སྒོ་ནས་ཤེས་པ། ཤེས་པ་དེ་མི་བརྗེད་པ་དང་ཤེས་ཟིན་པ་བཀོལ་ཐུབ་པའི་ཕྱོགས་ལ་ཤུགས་སྣོན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། རང་གཅིག་པུས་བཤད་བཤད་ལ་འདུག་པ་དང་སློབ་མའི་ཉན་ཉན་ལ་འདུག་པའི་རྣམ་པ་ཕལ་ཆེལ་རྩ་བ་ནས་བཅོས་བསྒྱུར་བྱས་ཡོད།
སྤྲོ་སྣང་ཚན་ཆུང་ཡིན་ན་གཟའ་དྲུག་པོར་ཉིན་རེ་རེ་བཞིན་སློབ་རིམ་རེ་རེ་བགོས་ནས་གླུ་དབྱངས་ཁང་དང་ཞབས་བྲོ་ཁང་། འཕྲུལ་ཆས་ཀྱི་མི། ཡིག་གཟུགས་ཁང་། རི་མོ་ཁང་། སྣ་འཛོམས་ལག་ལེན་ཁང་། རྩིས་འཁོར་ཁང་། ལྟ་ཀློག་ཁང་། སྒྲ་གདངས་ཁང་སོགས་ལ་བགོས་ནས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། འདི་ནི་སློབ་མ་སོ་སོའི་རང་གི་དགའ་ཕྱོགས་ལྟར་འདེམས་པ་ཡིན་ཞིང་། ཟླ་གཅིག་གི་ནང་ནས་ཡང་བསྐྱར་སྤྲོ་སྣང་ཚན་ཆུང་གཞན་བདམས་ནས་དེ་ལ་ཞུགས་དགོས། མིག་སྔར་ནུས་རྩལ་སློབ་ཁང་བཅོ་བརྒྱད་ལྷག་བཙུགས་ཡོད་ལ་དེ་ལ་འགན་ཁུར་བ་རེ་དང་རོགས་འདེགས་པ་རེ་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཡོད།
ཐུན་མཚམས་རྩལ་སྦྱང་སྐབས་གཅིག་ནས་སློབ་གྲྭ་རང་གིས་སྒྲིག་སྦྱོར་བྱས་པའི་སྐོར་བྲོ་གསར་བ་རྩེད་ནས་སློབ་མའི་ལུས་ཕུང་བདེ་ཐང་དང་ཞབས་བྲོའི་ནུས་པ་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་བཞིན་ཡོད། གཉིས་ནས་རྒྱང་སྒྲོག་ལུས་རྩལ་རྩེད་ཀྱིན་ཡོད། གསུམ་ནས་ཐུན་མཚམས་སྣ་འཛོམས་བྱ་འགུལ་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ནས་འཛིན་གྲྭ་ལྟར་གཟེབ་གྲུག་དང་རྐང་རྩེད་སྤོ་ལོ། ཐེ་སྤུ། ཐག་ལྡིང་སོགས་རྩེས་ནས་སློབ་མའི་ལུས་རྩལ་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་ཞིག་ལ་རྨང་གཞི་གདིང་བ་དང་དེའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དགའ་ཕྱོགས་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
གཞན་ཡང་གཟའ་མིག་དམར་ཉིན་ནུས་རྩལ་ཁང་སོ་སོའི་སྒོ་འབྱེད་ཉིན་མོར་གཏན་ཁེལ་བྱས་ནས་སློབ་གྲོགས་རྣམས་རང་རང་གི་འདོད་མོས་ལྟར་ནུས་རྩལ་ཁང་སོ་སོར་སོང་ནས་ལྟ་བ་དང་ལས་པ། བསྒྲུབ་པ། ཉན་པ། སྦྱོང་བ། བསམ་པ། འབྲི་བ་སོགས་བྱ་བ་མང་པོ་ཞིག་བསྒྲུབ་ཀྱིན་ཡོད།
བྱ་འགུལ་གྱི་སྐོར་ནས་སློབ་གྲྭ་གཞུང་གིས་རྩ་འཛུགས་བྱས་པའི་བྱ་འགུལ་ཆེ་བ་དང་། སློབ་རིམ་རིམ་པ་ལྟར་ཟླ་རེ་ལ་བྱ་འགུལ་ཐེངས་རེ་ངེས་པར་དུ་སྤེལ་དགོས་པའི་ཐག་གཅོད་བྱས་ཡོད། འཛིན་གྲྭ་ལྟར་ཀྱང་བྱ་འགུལ་ཆུང་བ་སྤེལ་གྱིན་ཡོད། ཐུན་མོང་གི་སློབ་རིམ་བྱ་འགུལ་ཡིན་ན་ཐོག་མར་འཆར་གཞི་དང་ཇུས་འགོད་སློབ་སྟོན་ཁང་དུ་སྤྲད་ཅིང་སློབ་སྟོན་ཁང་གི་ཆོག་མཆན་བཀོད་པ་ལྟར་སྤེལ་བཞིན་ཡོད། དུས་གཏན་ཁེལ་བྱས་ནས་གནས་གཏན་ཁེལ་བྱས་ནས་བྱ་དགའ་ཐོབ་མཁན་ལ་བྱ་དགའ་སྤྲད་ཅིང་སྤྱི་བསྡོམས་བྱེད་བཞིན་ཡོད། དེས་ཀྱང་སློབ་མ་མང་པོ་ཞིག་གི་ནུས་པ་སྣ་ཚོགས་སྔོག་འདོན་དང་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
གཞན་ཡང་སློབ་གྲོགས་རྣམས་ཀྱི་རྩོམ་རྩལ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཆེད་དུ་འཛིན་གྲྭ་སོ་སོར་ཆེད་དུ་རྩོམ་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཡོད། དེ་མིན་རྩོམ་པ་པོ་ཆུང་ཆུང་ཞེས་པའི་སློབ་རའི་ཚགས་པར་སྤེལ་ནས་རྩོམ་ཡིག་གཙོ་བྱས་རི་མོ་དང་ཡིག་གཟུགས་སོགས་སྟེང་དུ་སྤེལ་བཞིན་ཡོད། དེའི་སྟེང་དུ་སྤེལ་ཐུབ་བྱུང་བའི་སློབ་གྲོགས་རྣམས་ལ་བསྟོད་བསྔགས་བྱས། བྱ་དགའ་སྤྲད་ནས་རྩོམ་པ་པོ་ཆུང་ཆུང་གང་མང་ཞིག་སྐྱེད་སྲིང་དང་ལམ་སྟོན། སྐུལ་འདེད་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
འདི་འདྲའི་བྱ་བ་གང་མང་ཞིག་བརྒྱུད་ནས་རང་རེའི་སློབ་མ་རྣམས་མི་བྱེད་ཤེས་པ། བྱ་བ་བསྒྲུབ་ཤེས་པ། སློབ་སྦྱོང་བྱེད་ཤེས་པ། འཚོ་བ་རོལ་ཤེས་པ། དཔེ་ཆ་ཀློག་ཤེས་པ་མ་ཟད། འདི་དག་བསྒྲུབ་པར་ཡང་དགའ་བའི་སྤྱོད་ཡོན་གཉིས་ལྡན་གྱི་མི་བུ་ཚུལ་ལྡན་འཇོན་ནུས་ཅན་ཞིག་ཏུ་འཁྱོངས་རྒྱུ་ང་ཚོས་ཧུར་ཐག་འབད་ཐག་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།
དགེ་རྒན་རྣམས་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ནས་ཉིན་གུང་སོགས་ཀྱི་དུས་ཚོད་བེད་སྤྱད་ནས་ཡིག་གཟུགས་སྦྱོང་བ་དང་རྣོ་སྦྲེང་སྦྱང་བ། རྩིས་འཁོར་ཟབ་སྦྱོང་དང་བྱ་འགུལ། དེ་མིན་གཟའ་མིག་དམར་ཉིན་གྱི་ནུས་རྩལ་སློབ་ཁང་གི་སྒོ་འབྱེད་དང་བསྟུན་ནས་དེར་སོང་ནས་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཆོག་པ་སོགས་ཀྱི་གོ་སྐབས་དང་ཁོར་ཡུག་བསྐྲུན་ནས་དགེ་རྒན་རྣམས་ཀྱི་རྨང་གཞིའི་ནུས་པ་མཐོར་འདེགས་ལ་ཕྱར་བ་གྲུ་འདེགས་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།
སློབ་སྐབས་རེ་རེའི་མཇུག་ཏུ། དཔྱད་བསྡུར་དང་བྱ་དགའ་འང་གང་མང་བསྩལ་ནས་སྐུལ་འདེད་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། དཔེར་ན། ཕུལ་བྱུང་དགེ་རྒན། ཕུལ་བྱུང་ལས་རེས་པ། ཕུལ་བྱུང་ལས་བཟོ་བ། ཕུལ་བྱུང་འཛིན་བདག ཕུལ་བྱུང་ལས་ཞུགས་པ། ཕུལ་བྱུང་དཔེ་ཀློག་པ། ཕུལ་བྱུང་སློབ་རིམ་ཚན་ཁག ཕུལ་བྱུང་འཛིན་གྲྭ། ཕུལ་བྱུང་ཁྲིད་ཡིག ཕུལ་བྱུང་ལས་བྱ། ཕུལ་བྱུང་བསླབ་འབྲས། བཟང་བོ་གསུམ་ལྡན་གྱི་སློབ་མ། རྩོམ་ཡིག་བྱ་དགའ་སོགས་གང་མང་ཡོད། འདི་དག་གིས་དགེ་སློབ་ཡོངས་དང་ལས་བཟོ་བའི་འཇོན་ནུས་འདོན་སྤེལ་དང་རྨང་གཞིའི་ནུས་པ་མཐོར་འདེགས་སུ་བཏང་བ་མ་ཟད། བཟང་བོ་བསྟོད་བསྔགས་དང་གཞན་དག་ལ་སྐུལ་འདེད་བྱས་ནས་མཉམ་དུ་འཕེལ་རྒྱས་འབྱུང་བར་་ནུས་པ་མི་དམན་པ་འཐོན་གྱིན་ཡོད།